Za nami kolejny etap geologicznego Rajdu na Raty. Tym razem nasze kroki skierowaliśmy ku jednej z siedmiu rzek Pomorza uchodzących do Morza Bałtyckiego czyli Łebie. Długość rzeki wynosi 129,75 km, całkowita powierzchnia zlewni 1801,2 km2, a pierwsze historyczne zapisy z jej nazwą pojawiają się w roku 1140. I aż 18 osób - dziękujemy !
Wyruszyliśmy ze Strzebielinia i kierując się na południe doszliśmy do młyna na rzece Łebie. W tym miejscu zawróciliśmy na północ, szliśmy brzegiem Łeby obserwując jej przełom. Doszliśmy do granicy lasu, aż do miejsca gdzie rzeka skręca na zachód. Weszliśmy w Pradolinę Redy-Łeby i skierowaliśmy się na północ. Przeszliśmy tory kolejowe, szosę, weszliśmy w las i odszukaliśmy miejsca podmokłe, gdzie z pod leśnej gleby wydobywa się na powierzchnię woda. Co prawda widzieliśmy małe jeziorka ale strumyków, które w pewnym momencie łączą się w jeden ciek za bardzo nie było - może za niski stan wód.
Dotarliśmy do źródłisk rzeki Redy. poszliśmy dalej na północ Pradoliną, która w tym miejscu ma około 40 metrów wysokości nad poziom morza i doszliśimy do osady Mokry Bór. Ominęliśmy dynamicznym krokiem Kępę Salińską mającą wysokość około 138 m npm. Dotarliśmy do Kębłowskiej Tamy i ponownie przekroczyliśmy rzekę Redę. potem skierowaliśmy się do Nowego Kębłowa, Chorwatyny i Luzina, gdzie skończyliśmy wycieczkę.
Jeszcze tak po krótce należałoby dla potomnych przytoczyć proces bifurkacji ukrytej w Pradolinie Redy-Łeby.
Rzeka Łeba po opuszczeniu Wysoczyzny kończy swój wartki bieg. Docierając do płaskiej pradoliny gwałtownie wytraca tempo przepływu i raptownie skręca na zachód. Zmiana warunków przepływu sprawiła, że niesiony w nurcie materiał skalny (piasek, żwir, pyły mineralne) osadzał się u wylotu Wysoczyzny, aż usypał się, wysoki na 40 metrów, stożek napływowy, który zahamował dalszy przepływ wody w kierunku północnym. Rzeka do dziś prowadzi z Wysoczyzny sporo wody i jej główny nurt kieruje się na zachód, ale część wody wsiąka w grunt i zgodnie z pierwotnym kierunkiem spływu kieruje się na północ. Na tym zakręcie Łeba jakby traci część swojej wody, która po przebyciu kilkuset metrów pod ziemią wydostaje się na powierzchnię. Na sporej przestrzeni tworzą się podmokłości i jeziorka z których organizują się drobne strumyki. Wypływająca z ziemi woda łączy się w jeden, zasobny w wodę strumień, który kierując się na wschód daje początek rzece Redzie. Takie zjawisko podziemnego przechwytywania wody przez inną rzekę nosi nazwę ukrytej bifurkacji.
Otaczające nas pagórki to wynik lądolodu skandynawskiego, który na teren Polski wkraczał trzykrotnie, każdorazowo modelując powierzchnię po której się przemieszczał. Potężny jęzor lodowy wyorywał z podłoża starszy materiał skalny, przemieszczał go, zasypywał nierówności, pokrywał teren skałami przywleczonymi przez siebie, głównie ze Skandynawii. Z Pomorza lądolód zaczął się wycofywać 17 – 15 tysięcy lat temu. Z wytapiających się mas lodu powstawały potężne rzeki, odprowadzające do morza polodowcowe wody, uformowały się wówczas szerokie i głębokie doliny – pradoliny oraz mniejsze doliny, które poprzecinały Pobrzeże na kępy (na przykład Kępa Salińska). Tak powstała Pradolina Redy-Łeby, którą obecnie płyną (w przeciwnych kierunkach) dwie rzeki: Reda na wschód, do Zatoki Puckiej, a Łeba na zachód, do Morza Bałtyckiego. Długość pradoliny wynosi około 90 km, a szerokość zmienia się od 1,2 km koło Redy, do 5,5 km przy wylocie do morza koło Łeby.
Pradolina Redy-Łeby oddziela Pobrzeże Kaszubskie od Wysoczyzny Pojezierza Kaszubskiego, a okolice Strzebielina są najwyższym miejscem w całej Pradolinie.
Do zobaczenia na szlaku !
Autor relacji Darek Wenta. Korzystał z materiałow przygotowanych przez Magdalenę Hempel.
